Janusz Korczak

Janusz Korczak

„Lekarz z zawodu, pisarz z talentu, opiekun i wychowawca z powołania”.

Wychowanie według Korczaka musi opierać się na zaufaniu, miłości, szacunku i porozumieniu. Najważniejszy jest dialog z dzieckiem, wspólne tworzenie procesu wychowawczego, co inspiruje jego pożyteczną i ciekawą samodzielną aktywność.

Janusz Korczak  był wybitnym obserwatorem i badaczem świata dzieci. Uznawany jest za pioniera działań w dziedzinie diagnozowania wychowawczego oraz prekursora działań na rzecz praw dziecka = człowieka. Do najważniejszych praw dziecka zaliczał:

  • Prawo do szacunku
    Dziecko należy akceptować takim, jakim jest. Dorośli powinni je nie tylko kochać, ale też dobrze traktować – jako podmiot, który codziennie podejmuje duży trud rozwijania się dzięki własnej aktywności.
  • Prawo do radości
    Wychowanie dziecka powinno przebiegać w przyjemnej i radosnej atmosferze, pełnej uśmiechu i serdeczności. Miłość, jaką się dziecko obdarza, powinna być na tyle rozumna, by nie odbierała mu radości z pokonywania trudności dnia codziennego oraz satysfakcji z samodzielnego radzenia sobie, odkrywania i poznawania.
  • Prawo do dnia dzisiejszego
    Dziecko żyje teraźniejszością, bieżącą chwilą i to liczy się najbardziej. Wszystko co było w przeszłości czy dopiero ma nadejść, nie jest dla niego tak ważne.
  • Prawo do niewiedzy
    Dla kilkuletniego dziecka nie wszystko jest proste i jasne. Dorośli powinni mieć wiele wyrozumiałości i cierpliwości wobec dziecka, które dopiero poznaje świat.
  • Prawo do niepowodzeń i upadku
    Nie można oskarżać dziecka za niepowodzenia, należy cierpliwie czekać, aż dziecko wydorośleje, nabierze życiowego doświadczenia. Obowiązkiem dorosłych jest obserwowanie zachowania, wyjaśnianie przyczyn nieprawidłowości i odchyleń w rozwoju oraz podejmowanie działań kompensacyjnych wobec dzieci, które tego potrzebują.
  • Prawo do własności
    Każdy posiadany przez dziecko przedmiot może być dla niego skarbem. Istotą tego prawa jest także respektowanie go wobec innych.
  • Prawo do tajemnicy
    Dzieci mają swoje tajemnice osobiste, rodzinne czy koleżeńskie. Dorośli powinni je szanować, ucząc swoją postawą, że są sprawy, o których nie mówi się wszystkim.
  • Prawo do wyrażania własnych myśli i uczuć
    Dziecko może wyrażać swoje poglądy i uczucia, a dorośli powinni przyjmować je stosownie do jego wieku i dojrzałości. Podstawą tego prawa jest potrzeba akceptacji własnych emocji i przekonań.

 

Apel dziecka inspirowany Januszem Korczakiem

  • Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego czego się domagam. To tylko próba z mojej strony.
  • Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.
  • Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz pomóc mi zwalczyć zło, póki jeszcze jest możliwe.
  • Nie rób ze mnie większego dziecka niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą, żeby udowodnić, że jestem duży.
  • Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.
  • Nie chroń mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.
  • Nie wmawiaj mi, że błędy które popełniam są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości.
  • Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że cię nienawidzę. Czasami mówię to, by przyciągnąć Twoją uwagę.
  • Nie zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i zrobię się głuchy.
  • Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie zawiedziony, kiedy nic z tego wszystkiego nie wychodzi.
  • Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dlatego nie zawsze się rozumiemy.
  • Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.
  • Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i tracę całą swoją wiarę w ciebie.
  • Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Cię o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej.
  • Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są.
  • Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia.
  • Nie wyobrażaj sobie, że przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej Ci się nie śniło.
  • Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy.
  • Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem jak trudno dotrzymywać mi kroku w tym galopie, ale zrób co możesz, żeby się udało.
  • Nie bój się miłości. Nigdy.